Cornelis van Alkemade, de Langeveldse kapel en de ontmaskering van Joseph Alberdingk Thijm als mythomaan

Cornelis van Alkemade, de Langeveldse kapel en de ontmaskering van Joseph Alberdingk Thijm als mythomaan

Kapel in het Langeveld door Cornelis van Alkemade, maart 1720.

De achttiende-eeuwse auteur Cornelis van Alkemade werd in de tekenkunst onderwezen door Nicolaas Flinck en Adriaen van der Werff, in hun tijd twee spraakmakende kunstenaars.[1] Dit onderricht heeft niet alleen prachtige beeltenissen opgeleverd van kasteel de Boekhorst en lustoord Leeuwenhorst, doch ook een pentekening van het legendarische gebedshuis in het Langeveld.[2]

Bovenstaande pentekening lag lange tijd te verstoffen in Erfgoed Leiden en Omstreken en hielp ons bovendien op weg om de negentiende-eeuwse geleerde Joseph Alberdingk Thijm als mythomaan te kunnen ontmaskeren, wat betreft de geschiedschrijving over de kapel in het Langeveld.[3]

Thijm is niet alleen verantwoordelijk voor de in dichtvorm gegoten beroemde stichtingslegende over het Langeveldse gebedshuis, maar deze Amsterdammer beweert in zijn Volks-almanak voor Nederlandsche Katholieken ook dat er een begraafplaats in de nabijheid van dit kapelletje was gelegen.[4] Onder meer dankzij bovenstaande afbeelding wisten we zijn bewering te logenstraffen en daar zou het niet bij blijven![5]

Van Alkemade is de enige kunstenaar geweest die de kapel in het Langeveld van de oostelijke kant heeft weergegeven. Aldus zorgt diens pentekening voor een veel adequater beeld van dit gebedshuis dan tot voor kort in de geschiedschrijving ervan het geval was. De zes andere afbeeldingen van het kapelletje die we wisten te achterhalen tonen namelijk uitsluitend de westelijke kant.

Noten

[1] Jan van der Elst en Maud Mommers, Het verhaal van de kapel in het Langeveld. Feiten en fabels (Noordwijk 2016) 33; https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Adriaen_van_der_Werff; https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Govert_Flinck, met een bescheiden verwijzing naar diens zoon Nicolaas.

[2] C. van Alkemade en P. van der Schelling, Beschryvinge van het oude adelijke Stam-huys, Geslagt-rekening, Wapenen, Godsdienstigheden, Ridderschap Staatsbedieningen, en andere hooge Waerdigheden, om der Heeren van Boekhorst, nevens getekende Afbeeldingen van ’t Huys, kapel, zegelen, Boekhorstenburg, Noordw. Noordwijkerh. door K. van Alkemade met aantekeningen van P. van der Schelling (handgeschreven; ongepubliceerd; bewaard in het Archief Leiden en Omstreken; signatuur LB 86201 deel) pagina 119 recto.

[3] https://nl.m.wikipedia.org/wiki/Joseph_Alberdingk_Thijm; http://www.dbnl.org/tekst/laan005lett01_01/laan005lett01_01_0189.php. http://www.dbnl.org/tekst/molh003nieu05_01/molh003nieu05_01_1164.phphttp://www.dbnl.org/tekst/brin017gesc03_01/brin017gesc03_01_0004.php

[4] J. Alberdingk Thijm, Volks-almanak voor Nederlandsche Katholieken, jaargang 19 (Amsterdam 1870) 185, noot 1; Jan van der Elst en Maud Mommers, Het verhaal van de kapel in het Langeveld. Feiten en fabels (Noordwijk 2016) pagina 33 en volgenden, in het bijzonder pagina 36.

[5] Zie: Jan van der Elst en Maud Mommers, Het verhaal van de kapel in het Langeveld. Feiten en fabels (Noordwijk 2016) pagina 33 en volgenden.